Het Spinoza Lyceum is een Daltonschool met een rijke traditie, de enige in Amsterdam en wijde omgeving. Daltononderwijs is bij uitstek geschikt om zelfstandigheid en verantwoordelijkheidsgevoel bij kinderen te ontwikkelen. Dat is in deze maatschappij meer dan nodig. Het Daltononderwijs combineert traditioneel klassikale instructie met onderwijsvormen die de zelfwerkzaamheid bevorderen.
Naast de ‘gewone lesuren’ is er elke dag een Daltonuur, waarin leerlingen zelfstandig werken. De leerling heeft tijdens het Daltonuur de vrijheid om te kiezen aan welk taak en aan welk vak hij werkt, bij welke docent en met welke medeleerlingen. Door middel van de Daltonstudiewijzer weet de leerling wanneer de taken af moeten zijn. Ook kunnen leerlingen bij de vakken tekenen, muziek en gymnastiek in de Daltonuren deelnemen aan ‘specialiteiten’ zoals portrettekenen, sporten of deelnemen aan het schoolorkest, het schoolkoor, de musical of dans.
Op het Spinoza Lyceum is het lesrooster niet het hele jaar hetzelfde. We werken in vier perioden. Per periode heeft een leerling niet alle vakken en dat betekent ook minder vakken per dag. Een gevolg is, dat de leerlingen zich beter kunnen concentreren op een beperkter aantal vakken. Bijkomend voordeel is, dat de tassen minder zwaar zijn. In elk van deze perioden is er voor de te geven vakken een samenhangend geheel van opdrachten voor de leerlingen, waaraan zij zelfstandig en ook in kleine groepjes kunnen samenwerken. Deze opdrachtenbundels heten Daltonstudiewijzers.
In de Daltonstudiewijzers vindt de leerling:
de onderwerpen die tijdens de aangegeven periode aan de orde komen,
welk onderdeel van de lesstof de leerling klassikaal krijgt aangeboden,
welk deel de leerling zelfstandig als Daltontaak moet maken,
wat de leerling aan het eind van de periode moet weten en kunnen,
wanneer de gemaakte Daltontaak moet worden ingeleverd,
hoe de geleerde kennis en vaardigheden worden getoetst,
hoe het eindresultaat van elk onderdeel meetelt voor het rapport.
Voor de brugklasleerlingen worden kleinere taken voor een kortere periode samengesteld. Het is voor hen tenslotte een nieuwe situatie. In het eerste en tweede schooljaar bouwt de mentor samen met de leerkrachten van het brugklasteam de zelfstandigheid geleidelijk op. De leerlingen leren hun Daltonuren goed te benutten, te plannen, goed samen te werken e.d. In de studielessen komen de vaardigheden die nodig zijn om goed te leren plannen en samenwerken uitgebreid aan de orde.